Vleteren
Dienst Toerisme (gemeentehuis), De Sceure, Veurnestraat 4, 8640 Oostvleteren +32 57 40 93 23
De gemeente Vleteren is een samenstelling van de dorpen Westvleteren, Oostvleteren en Woesten. Helemaal in het noorden van Oostvleteren, aan de IJzer, ligt het gehuchtje Elzendamme.
Vleteren wordt wel eens bestempeld als ‘hét bierdorp van Vlaanderen’. Deze kleine West-Vlaamse gemeente telt maar liefst drie brouwerijen: de legendarische Sint-Sixtus brouwerij in Westvleteren, de befaamde De Struise Brouwers in Oostvleteren en Brouwerij Deca in Woesten. Goed voor maar liefst één brouwerij per deelgemeente en per 1000 inwoners.
Bezienswaardigheden
Woesten
Sint-Rictrudiskerk
De 15e-eeuwse hallenkerk met gotische toren uit 1447 werd tijdens de Eerste Wereldoorlog bijna volledig verwoest. In 1921-23 werd de kerk weer opgebouwd naar de oorspronkelijke plannen, ditmaal echter zonder de stompe toren – enkel de vier hoektorentjes werden behouden. Binnen zijn er o.a. het doksaal afkomstig uit het Sint-Sixtusklooster (toen een Birgittijnenklooster) en de eiken preekstoel te bezichtigen
Oostvleteren
Sint-Amatuskerk
Laatgotische hallenkerk uit de 15e eeuw, waarin nog resten van een romaans bedehuis verwerkt waren. Werd tijdens de Eerste Wereldoorlog zwaar beschadigd en in 1925 hersteld. In 1977 door brand vernield, maar heropgebouwd met als resultaat een bijzonder geslaagd en origineel samengaan tussen oud en nieuw.
Meestersmolen
Een houten staakmolen die omstreeks 1760 werd gebouwd in de gemeente Gijverinkhove (Alveringem). De molen geraakte in verval en werd in 1963 gekocht door René De Meester, de burgemeester van Oostvleteren en in 1968 geschonken aan de gemeente. In 1973 werd hij ontmanteld, gerestaureerd en in Oostvleteren opnieuw opgebouwd. Sinds 1974 wordt de molen door vrijwillige molenaars in werking gehouden.
De Zonnegloed vzw
Kasteelweg 22, 8640 Oostvleteren +32 (0)57 40 18 56
De zonnegloed is geen dierenpark maar dierenopvangcentrum: een non-profit organisatie die levenslange toevlucht biedt voor verlaten, misbruikte en verwaarloosde in- & uitheemse wilde dieren die niet terug naar de natuur kunnen. Het opvangcentrum voert een niet-fokbeleid en herbergt enkel dieren die werden gered, in beslag genomen of gedoneerd en is erkend door verschillende instanties en overheden.
De Zonnegloed telt meer dan 120 soorten dieren waaronder meer dan 30 soorten vogels, meer dan 30 soorten reptielen, meer dan 10 soorten primaten (apen) meer dan 20 soorten roofdieren en meer dan 30 andere soorten zoogdieren. Alle dieren worden behandeld met de waardigheid en compassie die ze verdienen na een leven van ellende. Elk gered dier wordt gerehabiliteerd en met soortgenoten in grote aangepaste habitat vrijgelaten.
Een bezoek aan de Zonnegloed is een dag boordevol avontuur: elke dag zijn er diverse voedervoorstellingen, je ontmoet meer dan 120 soorten dieren, fotowedstrijd, speurtocht, speeltuinen…. een leuke, leerzame dag én je steunt ook de werking van De Zonnegloed vzw.
https://www.dezonnegloed.be/nl
De struise brouwers
Kasteelstraat 50, 8640 Oostvleteren +32 (0)495 28 86 23
In 2008 verkozen tot de beste brouwers van de wereld.
Brouwerijbezoek & proeven: op zaterdag, van 14:00 tot 15:00; tijdens de week op afspraak (per e-mail boeken).
Tapzaal waar bieren kunnen geproefd worden in ’t Oud Schooltje te Oostvleteren. Maar liefst 30 bieren van het vat. Enkel op zaterdag open, van 14:00 tot 18:00 uur.
Westvleteren
Sint-Sixtusabdij
Donkerstraat 13 – 8640 Westvleteren +32(0)57 40 03 77
Het trappistenbier
De monniken brouwen al bier sinds het ontstaan van de Sint-Sixtusabdij (1831) en zijn daar nooit mee gestopt. Het recept werd wel meermaals aangepast.
Toen de abdij werd gebouwd, hadden de bouwvakkers contractueel recht op twee glazen bier per dag. Om geld uit te sparen besloten de paters de drank zelf te brouwen. Dit was een bier met een alcoholpercentage van amper 2 procent. Later brouwden de paters trappist om in hun levensonderhoud te voorzien. In juni 1838 werden de eerste uitgaven werden gedaan voor een brouwerij en op 19 april ondertekende koning Leopold I de brouwlicentie voor de abdij.
De Westvleteren zoals we die nu kennen, wordt gebrouwen sinds 1976 (toen stopten de monniken het gebruik van het ‘koelschip’ om het hete wort af te koelen, blootgesteld aan de open lucht en de micro-organismen die erin leven).
In de abdij van Westvleteren worden nu vier soorten bier gebrouwen, waarvan er drie verkocht worden aan het publiek:
- Trappist Westvleteren Blond van 5,8%,
- Trappist Westvleteren Acht, bruin bier van 8%,
- Trappist Westvleteren Twaalf of Abtsbier, bruin bier van 10,2%.
De Trappist Westvleteren Twaalf werd meerdere malen tot beste bier ter wereld verkozen door het internationaal bierforum ratebeer. Westvleteren Acht scoort in de top 20 en de St-Sixtus Abdij werd verkozen tot de op drie na beste brouwerij ter wereld.
Van 1946 tot 1992 vertrouwde de Sint-Sixtusabdij het brouwen en de verkoop van haar bieren toe aan de Brouwerij St. Bernardus (Watou). Sint Bernardus kreeg een recept van de paters, ze gingen daarmee aan de slag en maakten er een lekker bier van dat ze nog altijd brouwen.
De monniken bleven wel zelf brouwen, voor eigen gebruik en voor verkoop aan de poort van de abdij en in het café. Ze bleven sleutelen aan hun recept, in de jaren zeventig gebeurde dat zelfs grondig, met de hulp van de abdij van Westmalle.
In 1992 werd deze overeenkomst met StcBernardus stopgezet omdat de ATP regelgeving wijzigde: enkel bieren gebrouwen binnen de muren van de abdij kregen nog het Authentic Trappist Product label, toezicht op het brouwen door een monnik volstond niet langer.
Het is dus onwaar dat Westvleteren 12 en St. Bernardus Abt 12 volgens hetzelfde recept en met dezelfde ingrediënten gebrouwen worden.
Kenners weten wel beter. De smaak verschilt omdat zowel de brouwtechniek als de ingrediënten verschillen. Zo werkt de Sint-Sixtusabdij met de verse gist van Westmalle (de trappistenbrouwerij in de Kempen) en met open vergistingskuipen (wat bijdraagt tot de aangename fruitigheid in de smaak), St Bernadus niet. Westvleteren gebruikt kandijsuiker en bleke mout, St Bernardus niet. Bovendien is de hop verschillend.
Andere trappistenbieren
De Belgische traditie van trappistenbieren start in de abdij van Westmalle, als de cisterciënzermonniken er, op 10 december 1836, voor het eerst hun zelfgemaakte bier drinken. Later volgen de abdijen van Chimay, Rochefort, Orval, Achel en Westvleteren.
Tot 1980 blijft trappist een uitsluitend Belgisch product. Vanaf dan werd trappist ook gebrouwen in abdijen in Nederland, Italië, Oostenrijk en de Verenigde Staten.
Volgens de regels van de Internationale Vereniging Trappist (IVT) zijn er drie voorwaarden om de naam “trappist” en het bijbehorende logo “Authentic Trappist Product” te mogen dragen:
- Producten moeten binnen de kloostermuren of in de onmiddellijke nabijheid van de abdij worden geproduceerd;
- De productie vindt plaats onder toezicht van de monniken of monialen;
- De opbrengsten zijn voorbestemd voor de behoeften van de kloostergemeenschap, voor solidariteit binnen de Trappistenorde, voor ontwikkelingsprojecten en caritatieve doelen.
Trappist is dus géén biersoort maar een omschrijving van de herkomst.
Anno 2023 zijn er wereldwijd tien biermerken die het officiële ATP-label mogen dragen. Vijf Belgische (Chimay, Orval, Rochefort, Westmalle, Westvleteren) en vijf buitenlandse (Engelszell in Oostenrijk, La Trappe en Zundert in Nederland, Tre Fontane in Italië en Tynt Meadow in VK).
Er zijn ook nog twee bieren die zich wel ‘trappist’ mogen noemen, maar dan zonder het officiële ATP-label omdat ze niet binnen de muren van het klooster worden gebrouwen: het Franse Mont des Cats (wordt in Chimay gebrouwen) en het Spaanse Cardeña Tripel (wordt gebrouwen in de Fabrica de Cervezas MarPal in Madrid).
Twee ATP trappisten verdwenen: de monniken van de Amerikaanse Saint Joseph’s Abbey in Spencer (Massachusetts) staakten de productie van hun Spencer Trappist Ale in 2022 en de monniken van de Sint-Benedictusabdij te Hamont-Achel verkochten hun brouwerij in 2021.
Podcast
Trappisten doen meer dan bier maken. Wie meer wil weten kan luisteren naar wat de broeders en zusters zelf vertellen.
https://www.trappist.be/podcasts
Bezoeken Sint-Sixtusabdij
De abdij en brouwerij zijn vanwege het contemplatieve karakter niet te bezoeken.
In het ontmoetingscentrum ‘In de Vrede’, recht tegenover de abdij, biedt ‘het Claustrum’ de geïnteresseerde bezoeker een inkijk in het kloosterleven van de monniken. En hier kan het abdijbier gedronken en gekocht worden (zolang de voorraad strekt). Het is het enige café waar de trappist van Westvleteren op de kaart staat.
De abdijgebouwen werden grondig gerenoveerd en verbouwd. Dat was nodig. Enerzijds om de kloostergebouwen aan te passen aan de huidige en toekomstige noden van de gemeenschap met o.a. individuele kamers i.p.v. een gemeenschappelijke slaapzaal en goed uitgeruste ziekenkamers. Anderzijds om de grote scheuren en verzakkingen in een deel van de gebouwen aan te pakken.
Een geslaagde modernisering. Soberheid en eenvoud, echtheid en schoonheid, duurzaamheid, oog voor innerlijkheid, evenwicht tussen gemeenschapszin en persoonlijke verantwoordelijkheid, eerbied voor de cisterciënzertraditie en een hedendaagse vormgeving zijn de monnikenwaarden die vervat zit in het concept en de materialisatie van dit gebouw.
Geschiedenis Sint-Sixtusabdij
Het ontstaan van de abdij is nauw verbonden met Nicolas-Jozef Ruyssen en de abdij van de Katsberg.
Wandelingen rond de Sint Sixtusabdij
Er zijn 3 wandelingen in de omgeving:
Lourdesgrot
Heen en terug, 700 meter.
Bij de abdij, in een klein bosje. In 1921 gebouwd met bergstenen uit de bossen rond de trappistenabdij van Rochefort, uit dankbaarheid “omdat de abdij en haar bewoners gespaard zijn gebleven van vernieling en dood tijdens de eerste Wereldoorlog ‘14-‘18”.
Tijdens de eerste wereldoorlog werd op een zolder van de Sint-Sixtusabdij trouwens een soldatenkantine ingericht waar 600 à 700 flessen bier per dag werden verkocht.
Sint-Sixtus wandelroute
7,5 km en bewegwijzerd; kerkwegels, graspaden en landelijke wegen.
Dit wandelpad start aan de Sint-Sixtusabdij van Westvleteren. Het parcours gaat door een lichtglooiende lappendeken van bossen, hoppevelden, akkers en weiden. Een Brits militair kerkhof (Dozinghem) herinnert aan de Eerste Wereldoorlog.
Wie een plannetje wil, kan dit kopen in OC In De Vrede (2€) of hier downloaden.
In het kader van de herdenking van de Eerste Wereldoorlog werden 8 infoborden geplaatst langs de St.-Sixtus-wandelroute. Er werd beroep gedaan op Hermien Vanbeveren die in 2009 haar scriptie maakte “Geloof onder vuur? Sint-Sixtus: een abdij en haar bewoners tijdens de Eerste wereldoorlog in onbezet België” voor aanlevering van tekst en beeld.
De bossen van Sint-Sixtus
4.5 km en bewegwijzerd; Max 1,5 km verharde weg – aangepast schoeisel is nodig bij nat weer.
Dit wandelpad start bij de openbare parking hoek Canadaweg en Leeuwerikstraat.
Wie een plannetje wil, kan dit kopen in OC In De Vrede (2€) of hier downloaden.
Wandeling in de bossen nabij de Sint-Sixtusabdij met herinneringen aan WO 1 (Dozinghem Military Cemetry) en WO 2 (betonnen sokkel van een V1-lanceerbasis).
Het Canadabos is ongeveer een eeuw oud en bestaat voornamelijk uit zomereik en tamme kastanje. Plaatselijk vind je ook gewone es, ruwe berk, zoete kers en lijsterbes. In de struiklaag doen vooral hazelaar, Europese vogelkers, Gelderse roos, vlier en vuilboom het goed. Kijk zeker uit naar de zeldzame tweestijlige meidoorn, mispel en bosroos.
Het Canadabos maakt deel uit van de “Sixtusbossen”, goed voor 220 hectare natuurschoon. Bos, grasland en akkers wisselen elkaar af en zijn een ideale biotoop voor heel wat bijzondere dieren. De poelen zorgen bijvoorbeeld voor waterpret voor de zeldzame vinpootsalamander, de alpensalamander de groene en bruine kikker en de roep van de wielewalen – hij in een felgeel en zij in een olijfgroen verenpak – klinkt door het bos. In de Sixtusbossen huist ook de grootste reeënpopulatie van de Westhoek. Een opmerkelijke verschijning zijn de nestkoepels (mierenhopen) van de beschermde rode bosmier, een bosrandsoort die uniek is in de wijde omgeving.
Dozinghem Military Cemetry
Bereikbaar via een bospad, halfweg tussen Nonnenstraat en Leeuwerikstraat.
Westvleteren lag in onbezet gebied, zo’n 15 kilometer achter het front (Sint Sixtus was de enige abdij die niet door de Duitsers bezet was). In juli 1917 werden er drie “Casualty Clearing Stations” opgericht met de namen Mendinghem, Dozinghem en Bandaghem (to mend, to dose medicine en to bandage) en er werd een militaire spoorlijn aangelegd van de kust tot de hospitalen. Humor belette niet dat bij een militaire medische post een begraafplaats kwam: Dozinghem Military Cemetry telt 3239 graven (waarvan 65 Duitse) uit de eerste wereldoorlog en 73 slachtoffers van de geallieerde terugtrekking naar Duinkerke in mei 1940.
http://www.wo1.be/nl/db-items/dozinghem-military-cemetery
V1-lanceerbasis
Niet echt spectaculair maar wel de best bewaarde betonnen sokkel van een V1-lanceerbasis in heel Vlaanderen. De basis werd ook nooit gebruikt – de Tweede Wereldoorlog liep naar zijn einde toen de basis werd opgetrokken. De informatieborden brengen het relaas van de V1-basis voor een breed publiek.
Museum “WOI achter het front”
Bankelindeweg 58, Poperinge (Krombeke) +32 57 33 55 25
In de schaduw van de Sint-Sixtusabdij ligt de landelijke herberg ’t Jagershof.
Op de zolderverdieping bevindt zich een unieke tentoonstelling waarbij De Lovie, de abdij en ’t Jagershof tijdens WOI centraal staan. Dagboekfragmenten van twee broeders uit de Sint-Sixtusabdij die het gebeuren in de streek neerpenden, vormden de leidraad. De vele unieke stukken, uniformen, documenten, etc. schetsen een beeld van die woelige periode.
Je krijgt een antwoord op allerhande vragen zoals: Waar lag La Lovie airfield, wat was de rol van de abdij tijdens WOI, verbleef King Edward op het kasteel van De Lovie, etc? Je krijgt er ook de kans om een trench map uit 1917 van dichtbij te bekijken.
Een bezoekje kost 3 euro.
Uitstap naar Vleteren vanuit De Kleine Mote
- Westvleteren: Abdij Sint Sixtus
- Wandeling
- Bezoek Lourdesgrot / V1 platform / Kerkhof Dozingem
- In de Vrede
- Trappist & boterham met kaas / hesp / paté
- Wandeling
- Oostvleteren: Zonnegloed
Fietsparcours (53 km)
Etappe 1 – Naar abdij (21 km, recreatief, verhard)
9 – 76 – 99 (opgelet: Kemmelbergweg links volgen, niet Ronsevaal) – op einde, rechts Dikkebusstraat – 1° links Gildestraat en volgen – op einde, rechts Schomminkelstraat en volgen (oversteken Rodebergstraat) – op einde, rechts Bellestraat – 98 op Y, links Poperingestraat (Meersstraat oversteken) – 1° links Roodkruisstraat – 1° links Lepelaarstraat – op einde, rechts St Pietersstraat – 1° links Paardebilkstraat – 11 – 88 – 24 – 28 – 46 – 42 – richting 67, 5° rechts Sint Sixtusdreef – op einde, rechts Koekuitstraat – links richting abdij – 98
In het ontmoetingscentrum In de Vrede kan iets gegeten en gedronken worden.
Etappe 2 – Van Abdij Naar Zonnegloed (7 km, recreatief, verhard)
98 – 92 – 70 – richting 69 maar rechts Molenstraat – op einde, links Kortekeer en rechts Kasteelstraat – 4
Etappe 3 – Terugweg (25 km, recreatief, enkel knooppunten)
4 – 69 – 70 – 71 – 31 – 80 – 90 – 50 – 15 – 45 – 3 – 16 – 2 – 7 – 9